Μύθοι και αλήθειες
Αποτελεί επικρατούσα άποψη ότι η κατανάλωση, καφέ καθώς και ροφημάτων που περιέχουν καφεΐνη όπως τα αποκαλούμενα energy drinks προδιαθέτει στην εμφάνιση αρρυθμιών, όπως η κολπική μαρμαρυγή. Για αρκετό καιρό οι επαγγελματίες υγείας συμβούλευαν τους ασθενείς τους να αποφεύγουν την κατανάλωση καφέ. Τι ισχύει όμως;
Μηχανισμός δράσης
Η καφεΐνη είναι μια μεθυλοξανθίνη και παρουσιάζει παρόμοιες ιδιότητες με τη θεοφυλλίνη, προκαλούσα αρρυθμίες λόγω συμπαθομιμητικών δράσεων μέσω της κυκλοφορίας στο αίμα κατεχολαμινών μετά υπερδοσολογία.1-4 Η κατανάλωση καφέ προάγει της απελευθέρωση επινεφρίνης, νορεπινεφρίνης και ρενίνης5 και αυξάνει την ευαισθησία του μυοκαρδίου στο ασβέστιο.6 Οι δράσεις αυτές είναι αρρυθμιογόνες και προέκυψε ο εύλογος προβληματισμός σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η καθημερινή κατανάλωση καφέ μπορεί να επηρεάσει τον καρδιακό ρυθμό.
Καφεΐνη και κολπική μαρμαρυγή
Το 2005 δημοσιεύτηκε μια μελέτη με πληθυσμό από τη Δανία στην οποία εξετάσθηκε η επίδραση της καθημερινής κατανάλωσης καφέ στο γενικό πληθυσμό (δείγμα 47.949 ατόμων). Σε αυτή τη μελέτη δεν φάνηκε να αυξάνει η επίπτωση κολπικής μαρμαρυγής ή κολπικού πτερυγισμού όσο αυξανόταν η κατανάλωση καφέ. Η μέση περίοδος παρακολούθησης ήταν 5,7 έτη.7
Σε μια μετα-ανάλυση Πορτογάλων ερευνητών, οι οποίοι ανέλυσαν δεδομένα από 7 μελέτες παρατήρησης με συνολικό δείγμα 115.993 ατόμων και μέση περίοδο παρακολούθησης από 4 έως 25 περίπου έτη, φάνηκε ότι η συνήθης κατανάλωση καφέ δεν προδιαθέτει στην ανάπτυξη κολπικής μαρμαρυγής, ενώ φάνηκε ότι η κατανάλωση χαμηλής ποσότητας καφέ μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής κατά 17%.8 Από την άλλη, σε μια άλλη μετα-ανάλυση, που περιελάμβανε τις ανωτέρω μελέτες μάλιστα, Αμερικάνοι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση >436mg καφεΐνης συνοδευόταν από χαμηλότερο κίνδυνο για εμφάνιση κολπικής μαρμαρυγής.9
Το 2019 δημοσιεύτηκαν τα αποτελέσματα μιας μεγάλης προοπτικής μελέτης από τις Η.Π.Α. σε δείγμα 18.960 ανδρών. Σε αυτή τη μελέτη φάνηκε ότι η κατανάλωση ενδιάμεσης ποσότητας καφέ (1-3 κούπες καφέ/ημέρα) μείωσε τον κίνδυνο εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής κατά περίπου 15%.10 Όσον αφορά στο γυναικείο πληθυσμό, μια μελέτη που συμπεριέλαβε 33.638 γυναίκες >45 ετών και διάμεση περίοδο παρακολούθησης τα 14,5 έτη, δεν βρήκε συσχέτιση μεταξύ της προσλαμβανόμενης ποσότητας καφεΐνης και της επίπτωσης κολπικής μαρμαρυγής.11
Τα αποτελέσματα της ανωτέρω μελέτης σε άνδρες από τις Η.Π.Α. επιβεβαιώνονται και από μελέτες σε πληθυσμό από την Ισπανία, αφού σε δείγμα 25.462 ατόμων φάνηκε ότι η κατανάλωση ενδιάμεσης ποσότητας καφέ (1-7 κούπες/εβδομάδα) μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής κατά 40% περίπου σε σχέση με την κατανάλωση χαμηλής ποσότητας καφεΐνης (≤3 κούπες/μήνα). 12
Τέλος, στη μεγαλύτερη προοπτική μελέτη που είχε δημοσιευθεί μέχρι τον Ιούλιο του 2021 σχετικά με το θέμα, Αμερικανοί επιστήμονες μελέτησαν τη συσχέτιση κολπικής μαρμαρυγής και ποσότητας κατανάλωσης καφέ σε δείγμα 386.258 ατόμων με μέση διάρκεια παρακολούθησης τα 4,5 έτη. Σε αυτή τη μελέτη φάνηκε ότι κάθε επιπλέον κούπα καφέ/ημέρα μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής κατά 3%. Η ίδια προστατευτική δράση φαίνεται να ισχύει και για την εμφάνιση υπερκοιλιακής ταχυκαρδίας ή κολπικού πτερυγισμού.13
Συμπέρασμα
Εν κατακλείδι, φαίνεται ότι η αυξημένη επίπτωση κολπικής μαρμαρυγής σε άτομα που καταναλώνουν ενδιάμεσες ποσότητες καφεΐνης αποτελεί αστικό μύθο. Σίγουρα η υπερκατανάλωση καφέ μπορεί να οδηγήσει σε ταχυαρρυθμίες, αλλά η σε λογικά πλαίσια κατανάλωση καφεΐνης φαίνεται ότι δεν αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής και μάλιστα μεγάλος όγκος επιστημονικών δεδομένων υποστηρίζει ότι 1-3 κούπες/ημέρα ενδέχεται να έχουν και προστατευτική δράση έναντι της κολπικής μαρμαρυγής.
